Η αναμονή της εμμηνόπαυσης μπορεί να αναστατώνει πολλές γυναίκες. Αναρωτιούνται γιατί νιώθουν έτσι για μια εντελώς φυσιολογική αλλαγή στη ζωή τους. Φοβούνται, αγχώνονται και φαντάζονται διάφορα χωρίς να μοιράζονται τις σκέψεις τους και να ζητούν βοήθεια. Γιατί όλοι φαίνεται να αποφεύγουν να μιλήσουν για την εμμηνόπαυση;
Με την πάροδο των τελευταίων ετών, η συζήτηση γύρω από την εμμηνόπαυση έχει αρχίσει να εξελίσσεται. Κατανοούμε ότι η ζωή μιας γυναίκας, η παραγωγικότητα, η δημιουργικότητα, η γοητεία, τα όνειρά της και οι υποχρεώσεις της δεν σταματούν στα 50 της, που είναι η μέση ηλικία που συμβαίνει η εμμηνόπαυση.
Σήμερα, μια γυναίκα πρέπει να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τουλάχιστον άλλα 30 χρόνια υγιή ζωή μετά την εμμηνόπαυση και να έχει την δυνατότητα να ζητήσει βοήθεια όταν αντιμετωπίζει δυσκολίες. Επιπλέον, πρέπει να θυμόμαστε ότι η εμμηνόπαυση είναι μια φυσιολογική στιγμή στη ζωή κάθε γυναίκας.
Το τέλος της περιόδου
Κατά μέσο όρο, η ηλικία που τελειώνει η περίοδος στις γυναίκες παγκοσμίως είναι μεταξύ 50 και 51 ετών. Υπάρχουν όμως μικρές διαφοροποιήσεις ανάλογα με την εθνικότητα (οι γυναίκες στη νότια Ασία έχουν νωρίτερη εμμηνόπαυση, ενώ στην Ιαπωνία έρχεται αργότερα σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο).
Για τις Ευρωπαίες, η εμμηνόπαυση συνήθως εμφανίζεται γύρω στα 50 χρόνια. Ωστόσο, η περίοδος της εμμηνόπαυσης δεν έρχεται μόνη της. Συνήθως συνοδεύεται από ορισμένα συμπτώματα που ονομάζονται αγγειοκινητικά και επηρεάζουν τις γυναίκες λίγα χρόνια πριν από την τελική εμμηνόπαυση και για μερικά χρόνια μετά από αυτή.
Τα συμπτώματα φουντώματα και εφιδρώσεις
Η περίοδος που προηγείται της εμμηνόπαυσης, γνωστή και ως κλιμακτήριος, ξεκινά μερικά χρόνια πριν το τέλος της περιόδου (ακόμη και 3 ή 4 χρόνια νωρίτερα) και συνεχίζεται για λίγους μήνες ή μέχρι 1-2 χρόνια μετά την τελευταία περίοδο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι γυναίκες αισθάνονται ζεστασιά ή κρύο, εξάψεις ή φουντώματα (σαν απότομη αύξηση της θερμοκρασίας στο στήθος και το πρόσωπο, που προκαλούν ερυθρότητα και ταχυκαρδία), εφιδρώσεις (κυρίως νυχτερινές) που επηρεάζουν αρνητικά τον ύπνο, νευρικότητα, κακή διάθεση, δυσκολία συγκέντρωσης, διαταραχή της μνήμης, κόπωση, μυοσκελετικούς πόνους και πονοκεφάλους. Ταυτόχρονα, ο κύκλος της περιόδου αρχίζει να αλλάζει, μπορεί να γίνεται πιο συχνός ή αραιότερος, πριν σταματήσει οριστικά.
Όταν μειώνονται τα οιστρογόνα
Παράλληλα με τα αγγειοκινητικά συμπτώματα, όταν η παραγωγή οιστρογόνων μειώνεται, εμφανίζονται και άλλα συμπτώματα. Οι γυναίκες μπορεί να αντιμετωπίσουν ξηρότητα του κόλπου, που προκαλεί δυσπαρευνία (πόνο κατά την ερωτική επαφή) και αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων, καθώς και προβλήματα ούρησης (απώλεια ούρων και επιτακτική ούρηση).
Με οιστρογόνα αλλά χωρίς γονιμότητα
Κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου, δεν υπάρχει πλέον γονιμότητα, αν και η παραγωγή οιστρογόνων συνεχίζεται σε περιορισμένο βαθμό ή αυξημένη ποσότητα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει εμφάνιση συμπτωμάτων που θυμίζουν την περίοδο πριν από την εμμηνόπαυση, όπως πρήξιμο του στήθους, πόνος στις ωοθήκες και άλλα.
Ρυτίδες και φαγούρα στο δέρμα
Η χαμηλή παραγωγή οιστρογόνων μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένα επίπεδα κολλαγόνου, το οποίο είναι σημαντικό για τη διατήρηση της ελαστικότητας και της καλής κατάστασης του δέρματος. Η έλλειψη κολλαγόνου μπορεί να προκαλέσει αίσθημα φαγούρας και ξηρότητας στο δέρμα. Για να αντιμετωπίσετε αυτήν την κατάσταση, είναι σημαντική η καλή ενυδάτωση, χρησιμοποιώντας ενυδατικές κρέμες που περιέχουν υαλουρονικό οξύ, καθώς και η τακτική ενυδάτωση των χεριών και του υπόλοιπου σώματος.
Ο ρόλος της άσκησης είναι ουσιαστικός αυτήν την περίοδο
Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Προσφέρει προστασία από την αύξηση του σωματικού βάρους, διατηρεί την οστική υγεία και μειώνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Μήπως πρόκειται για πρόωρη εμμηνόπαυση;
Όταν μια γυναίκα εμμένει την εμμηνόπαυση πριν από τα 45 της χρόνια, που θεωρείται ως το κατώτερο φυσιολογικό όριο, τότε μιλάμε για πρόωρη εμμηνόπαυση. Μπορεί να υπάρχουν και περιπτώσεις πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας που οφείλονται σε κληρονομικότητα, γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε γυναικολογικές επεμβάσεις, ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία, ή έχουν γενετικές ανωμαλίες. Η πρόωρη εμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο για οστεοπόρωση, καρδιαγγειακά νοσήματα και νοητική υποβάθμιση.
Τι είναι η ορμονική υποκατάσταση;
Η ορμονική θεραπεία είναι η χρήση φυσιολογικών ορμονών που παράγονται από τις ωοθήκες πριν από την εμμηνόπαυση, αλλά σε μικρότερη δόση. Συνήθως, σε γυναίκες με μήτρα, χορηγείται συνδυασμός οιστραδιόλης και προγεστερόνης, ενώ σε γυναίκες που έχουν αφαιρέσει τη μήτρα, χορηγείται μόνο οιστραδιόλη. Η ορμονική υποκατάσταση μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, προστατεύει από την οστική απώλεια, την αύξηση βάρους και την ατροφία του δέρματος και των μυών.
Κινδυνεύουν οι γυναίκες από τις ορμόνες;
Έχει διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες που παίρνουν συνδυασμένη ορμονική θεραπεία για πολλά χρόνια (συνήθως περισσότερο από πέντε) έχουν ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυτός μειώνεται σημαντικά με τη χρήση μικρότερης δόσης φυσικών ορμονών. Επιπλέον, υπάρχει μια αυξημένη πιθανότητα για φλεβική θρόμβωση, κυρίως σε γυναίκες που καπνίζουν και έχουν υψηλό βάρος. Εναλλακτικές μέθοδοι αποφεύγουν αυτόν τον κίνδυνο, όπως τα αυτοκόλλητα επιθέματα στο δέρμα.
Εναλλακτικά σκευάσματα
Όταν η εμμηνόπαυση είναι φυσιολογική και τα συμπτώματα είναι ελαφρά, ορισμένες γυναίκες επιλέγουν φυτικά σκευάσματα που περιέχουν φυτοοιστρογόνα. Αυτές οι ουσίες, που βρίσκονται σε φυτά όπως η σόγια, έχουν ασθενή οιστρογονική δράση. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετά μακροπρόθεσμα δεδομένα ασφαλείας για αυτά τα σκευάσματα.
Ευχαριστούμε τη δρ. Ειρήνη Λαμπρινουδάκη, καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, για τη συνεργασία της σε αυτό.
Πηγή
