Όταν οι Αμερικανοί συνειδητοποίησαν το δυναμικό του ραδίου (Ra) ως πηγή φωτός στο σκοτάδι, αποφάσισαν να το εκμεταλλευτούν και στον στρατιωτικό τομέα. Το 1917, με την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η εταιρεία United States Radium Corporation εισήγαγε στην αγορά τα “ρολόγια με φωτεινά καντράν” και άλλα χειροκίνητα προϊόντα, βαμμένα με ράδιο.
Η ζήτηση για τα προϊόντα αυτά ήταν τεράστια. Οι στρατιώτες είχαν πλέον τη δυνατότητα να εντοπίζουν οτιδήποτε εύκολα, χωρίς να χρειάζεται να φορούν εξτρά εξοπλισμό για τον φωτισμό τους. Καθώς ο πόλεμος συνεχιζόταν, η εταιρεία αναπτύχθηκε περαιτέρω για να καλύψει την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση από την πολεμική περιοχή. Για να καλύψουν τις ανάγκες της εταιρείας, προσέλαβαν εκατοντάδες νεαρές γυναίκες με λεπτά χέρια που ήταν κατάλληλα για τη λεπτομερή εργασία της βαφής των καντράν.
Οι εργάτριες της United States Radium Corporation έγιναν γνωστές ως “γυναίκες-φαντάσματα” λόγω του γεγονότος ότι τα ρούχα, τα μαλλιά και το δέρμα τους λάμπονταν από τη σκόνη ραδίου στην οποία εκτίθεντο καθημερινά. Πολλές από αυτές φορούσαν τα αγαπημένα τους ρούχα στη δουλειά για να “λάμψουν” στον επόμενο χορό τους, ενώ κάποιες ακόμη έβαζαν ράδιο στα δόντια τους για να έχουν λαμπερό χαμόγελο. Αυτή η ευνοούμενη αντιμετώπιση του ράδιο δεν ήταν ασυνήθιστη για την εποχή. Προϊόντα όπως σοκολάτες, καλλυντικά και ακόμα και νερό με ράδιο διατίθονταν στην αγορά χωρίς αντίδραση από την επιστημονική κοινότητα.
Ωστόσο, σύντομα οι εργάτριες της εταιρείας θα ανακάλυπταν με έναν τραγικό τρόπο την αλήθεια. Όταν ο διευθυντής τους ζήτησε να βρέχουν τα πινέλα με τα χείλη τους πριν απλώσουν το ράδιο στα καντράν για να τα κάνουν πιο λεπτά, εκείνες θέλησαν να μάθουν αν η διαδικασία ήταν ασφαλής. Ο διευθυντής τους διαβεβαίωσε ότι δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας.
Μετά από λίγο καιρό, η Amelia Maggia, μία εργάτρια στο εργοστάσιο, άρχισε να αντιμετωπίζει τα πρώτα συμπτώματα. Αρχικά, είχε έναν μονοσάπιο δοντί, που αποτύχει να αντιμετωπιστεί μετά από αφαίρεση. Σύντομα, τα γειτονικά δόντια της επλήγησαν επίσης. Ο λαιμός της Maggia γεμίστηκε με πληγές που προκάλεσαν αιμορραγία. Η ασθένεια εξαπλώθηκε στην κάτω γνάθο της, που τελικά αφαιρέθηκε απλά παρατηρώντας την. Λίγο αργότερα, εμφανίστηκαν παρόμοιες πληγές σε όλο το σώμα της, με αποτέλεσμα να πεθάνει από αιμορραγία. Πολλές άλλες γυναίκες που εργάζονταν στο εργοστάσιο ακολούθησαν το ίδιο τραγικό μονοπάτι.
Για δύο χρόνια, ο διευθυντής της εταιρείας αρνήθηκε την κατηγορία ότι οι “ανεξήγητοι” θάνατοι συνδέονταν με τον χώρο εργασίας των γυναικών. Ωστόσο, μετά από την πίεση και τη δημόσια διαμαρτυρία, η εταιρεία προχώρησε σε μια ανεξάρτητη έρευνα που επιβεβαίωσε την ανθρωπογενή φύση των ασθενειών που προκαλούσε το ράδιο.
Η αλήθεια είχε ανακαλυφθεί, αλλά η United States Radium Corporation εξακολούθησε να αρνείται οποιαδήποτε ευθύνη. Οι γυναίκες συνέχισαν να αρρωσταίνουν και να πεθαίνουν. Το 1938, η Catherine Wolfe Donohue, μία εργάτρια στην εταιρεία που ήταν έτοιμη να πεθάνει, μηνύει την εταιρεία για την ασθένειά της. Αρχικά καταδικάστηκε από την κοινή γνώμη, αλλά πριν αφήσει την τελευταία της πνοή, κατάφερε να κερδίσει την υπόθεσή της.
Ήταν μια δικαίωση για όλες τις εργάτριες. Από τις υγιείς που έπασχαν μέχρι τις προωθημένες στην ασθενεία και από τις νεκρές που έφερναν ακόμη και μετά τον θάνατό τους τα σημάδια της αγώνας τους. Η υπόθεση των “γυναικών του ραδίου” οδήγησε σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων, με τη δημιουργία της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία να αποτελεί την πιο σημαντική από αυτές.
Ο αγώνας των γυναικών για την ασφάλεια στην εργασία ήταν η πιο σπουδαία νίκη ενάντια σε έναν κολοσσό. Αν και χάρισαν τις ζωές τους, η θυσία τους άνοιξε τον δρόμο για την αναγνώριση και προστασία των εργαζόμενων γυναικών σε όλο τον κόσμο. Η ιστορία τους πρέπει να μας παρακινεί να συνεχίζουμε να παλεύουμε για την ανθρώπινη δικαιοσύνη και την ισότητα στον χώρο εργασίας.
Πηγή
