Μπορείτε να το λατρέψετε ή να το μισήσετε, αλλά το γνωστό γέλιο-κονσέρβα (laugh track) είναι ένα από τα πιο απόκοσμα και μισητά χαρακτηριστικά στις τηλεοπτικές κωμικές σειρές. Η προηχογραφημένη ή ακόμη και ζωντανή προσθήκη γελιού φαίνεται να είναι μια εξάπλωση της υποτίθεται απάτης και της αποποίησης ευθύνης. Ορισμένοι επικρίνουν το γέλιο-κονσέρβα ως τεχνητό, φθηνό και προσβλητικό: “Πιστεύετε ότι χρειαζόμαστε εσάς για να μας πείτε πότε να γελάσουμε;”, είπε ο Λάρι Γκέλμπαρντ, δημιουργός της σειράς M*A*S*H. Αλλά αυτή η παρουσία του γελιού στο υπόβαθρο δεν είναι πλέον τόσο ακραία και αποτελεί παρελθόν.
Ο “θάνατος” του γέλιο-κονσέρβα δεν θα έπρεπε να γίνει αντικείμενο πανηγυρισμών. Αν και προκαλούσε εκνευρισμό και κάλυπτε κακά αστεία, ο κύριος σκοπός του ήταν να αναπαραγάγει την εμπειρία του να είσαι μέρος μιας κοινότητας. Η παρακμή του, επομένως, σχετίζεται με την παρακμή της κοινής τηλεθέασης.
Τα πρώτα γέλια ενός ζωντανού κοινού χρησιμοποιούνταν από πολύ παλιά για να πλαισιώσουν ραδιοφωνικές εκπομπές και τηλεοπτικές σειρές. Αλλά γύρω στα 1950, οι ραδιοφωνικές εκπομπές και η τηλεόραση ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν τα προηχογραφημένα γέλια, αντί για ένα ζωντανό κοινό. Αυτό έφερε γρήγορα αλλαγές και στις τηλεοπτικές παραγωγές. Μέσω της εφεύρεσης του “Laff Box” τη δεκαετία του ’50, τα γέλια-κονσέρβα πολλαπλασιάστηκαν και κερδίσαν την υποστήριξη των παραγωγών, ακόμα και σε εκπομπές που δεν φαινόταν να έχουν ζωντανό κοινό. Ακόμα και οι κινούμενες σειρές όπως οι “Flintstones” χρησιμοποίησαν γέλιο-κονσέρβα. Ωστόσο, οι αντιδράσεις του κοινού ήταν αντίθετες. Αν και καταδίκαζαν τα γέλια-κονσέρβα, αγαπούσαν τις σειρές που τα χρησιμοποιούσαν. Όσοι προσπάθησαν να παράγουν σειρές χωρίς γέλιο-κονσέρβα δεν είχαν μεγάλη επιτυχία. Μέχρι τα τέλη του 1980, τα γέλια-κονσέρβα ήταν ισχυρότατα. Ωστόσο, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, μια νέα γενιά κωμικών σειρών αντικατέστησε τις παλιές. Η τηλεοπτική σειρά “Arrested Development” άνοιξε το δρόμο, και ακολούθησαν άλλες όπως το “The Office”, το “30 Rock”, το “Parks and Recreation” και το “Modern Family”. Οι σειρές αυτές χωρίς γέλιο-κονσέρβα έδειξαν την ευελιξία και την καινοτομία στην κωμική αφήγηση.
Δεδομένης της αλλαγής στην τηλεθέαση και τις προτιμήσεις του κοινού, το γέλιο-κονσέρβα έχασε τη λάμψη του. Με τις προσωπικές συσκευές και το streaming, η εμπειρία της τηλεθέασης έχει αλλάξει. Το γέλιο-κονσέρβα δεν ήταν ποτέ τίποτα περισσότερο από μια ψευδαίσθηση κοινότητας και τώρα αυτή η ψευδαίσθηση έχει χάσει την αξία της. Οι τηλεοπτικές σειρές που χρησιμοποιούν γέλιο-κονσέρβα δεν έχουν κερδίσει το βραβείο Emmy καλύτερης κωμωδίας εδώ και σχεδόν 20 χρόνια. Ο θάνατος του γέλιο-κονσέρβα σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής. Οι οικογένειες δεν συγκεντρώνονται πλέον για να παρακολουθήσουν τηλεοπτικές εκπομπές μαζί, οι τηλεθεατές δεν βλέπουν όλοι τις ίδιες εκπομπές στα ίδια κανάλια και το γέλιο-κονσέρβα είναι ένα παρελθόν.
Ο θάνατος αυτός όμως δεν πρέπει να θεωρηθεί ως αφορμή για πανηγυρισμούς. Αν και προκαλούσε εκνευρισμό και καλύπτονταν κακά αστεία, το γέλιο-κονσέρβα είχε τη σημασία του ως αντιπροσώπευση της κοινότητας. Η παρακμή του αντικατοπτρίζει επίσης την παρακμή της κοινής τηλεθέασης. Τα κοινά μεγαλύτερης ηλικίας που αναπαρήλθαν την παιδική και ενήλικη ζωή τους ακολουθώντας τις κλασικές κωμικές σειρές με γέλιο-κονσέρβα βλέπουν περισσότερη τηλεόραση από κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα. Η εποχή των οικογενειακών συγκεντρώσεων γύρω από την τηλεόραση στο σαλόνι έχει φύγει.
Η πραγματικότητα είναι ότι όποια και αν είναι η γνώμη μας για το γέλιο-κονσέρβα, η απουσία του σημαίνει την αλλαγή του τρόπου που βλέπουμε τις κωμικές σειρές. Ο ρόλος μας ως θεατές έχει αλλάξει και τώρα απολαμβάνουμε προσαρμοσμένη κωμωδία μέσω των προσωπικών μας συσκευών. Ο θάνατος του γέλιο-κονσέρβα είναι μια μαρτυρία για την πρόοδο της τηλεθέασης και την ανεξάρτητη επιλογή των θεατών. Παρά τις αρνητικές πτυχές του, το γέλιο-κονσέρβα ήταν ένας τρόπος να αισθανθούμε μέρος μιας κοινότητας.
Η εποχή του γέλιο-κονσέρβα φαίνεται πλέον να έχει φτάσει στο τέλος της. Ας αφήσουμε τα γέλια να προέρχονται φυσικά από εμάς, χωρίς την ανάγκη προσποιητών ηχογραφήσεων και ας απολαύσουμε τις κωμωδίες με τον δικό μας τρόπο. Παρακμή ή πρόοδος, ο χαρακτήρας των τηλεοπτικών κωμωδιών θα συνεχίσει να εξελίσσεται και να αποτελεί αντικείμενο συζήτησης. Είμαστε σε ένα νέο κεφάλαιο της κωμωδίας στην τηλεόραση και ας το απολαύσουμε όπως μας αρέσει. Με στοιχεία από The Atlantic
Πηγή
