Μια κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι ο προδιαβήτης. Ο προδιαβήτης είναι μια κατάσταση στην οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλά, αλλά όχι τόσο όσο στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Οι Καθηγήτριες της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας) και Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), παρουσιάζουν τα βασικά στοιχεία για αυτήν την κατάσταση, όπως περιγράφονται αναλυτικά σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Patient Page.
Ο προδιαβήτης επηρεάζει περίπου έναν στους τρεις ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες και περίπου 720 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως. Συχνά, άτομα με προδιαβήτη δεν έχουν συμπτώματα και, ως εκ τούτου, δεν γνωρίζουν καν ότι αντιμετωπίζουν αυτήν την κατάσταση. Οι παράγοντες κινδύνου για προδιαβήτη περιλαμβάνουν ηλικία άνω των 45 ετών, παχυσαρκία, ανθυγιεινή διατροφή, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, οικογενειακή ιστορία διαβήτη τύπου 2, ιστορικό διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Η διάγνωση του προδιαβήτη μπορεί να γίνει είτε με τη μέτρηση της γλυκόζης νηστείας και την εύρεση επιπέδων μετά από δείγμα διαβητικής καμπύλης των 2 ωρών (140-200 mg/dl), είτε με τη μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c (5,7-6,4%). Σύμφωνα με τις σύγχρονες διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές, οι ενήλικες άνω των 35 που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι πρέπει να ελέγχονται για προδιαβήτη με αιματολογικές εξετάσεις κάθε 3 έτη. Περίπου το 10% των ατόμων με προδιαβήτη εξελίσσονται σε σακχαρώδη διαβήτη κάθε χρόνο.
Ο προδιαβήτης συνδέεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής προσβολής, καρδιακής ανεπάρκειας, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, νεφρικής νόσου, περιφερικής νευροπάθειας (που συχνά προκαλεί αιμορραγίες και πόνο στα πόδια) και προβλήματα με την όραση.
Ο προδιαβήτης μπορεί να αντιμετωπιστεί και να αναστραφεί μέσα από σοβαρές, μακροπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο ζωής του ατόμου. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν την καθημερινή σωματική δραστηριότητα (στόχος είναι 30 λεπτά άσκησης πέντε ημέρες την εβδομάδα), μια υγιεινή διατροφή (με λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως) και τον έλεγχο των μεγεθών των μερίδων, καθώς και την εύρεση υποστήριξης για να ξεπεραστούν ψυχολογικά, κοινωνικά και άλλα εμπόδια. Έρευνες έχουν δείξει ότι άτομα με προδιαβήτη που χάνουν μεταξύ 5% έως 7% του σωματικού τους βάρους μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα εξέλιξης σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Παρόλο που κανένα φάρμακο δεν έχει εγκριθεί επί του παρόντος για τη θεραπεία του προδιαβήτη, ορισμένα άτομα με προδιαβήτη που έχουν και άλλες παθήσεις, όπως αρτηριακή υπέρταση ή παχυσαρκία, μπορεί να επωφεληθούν από φάρμακα όπως η μετφορμίνη ή τα ενέσιμα GLP-1RA.
Λόγω της εξάπλωσης του προδιαβήτη και του διαβήτη σε ανεπτυγμένες χώρες, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί παρεμβάσεις όπως το πρόγραμμα “Care4Diabetes (C4D): Μείωση του φόρτου των μη μεταδοτικών νόσων μέσω μιας πολυδιάστατης επέμβασης θεραπείας του διαβήτη τύπου 2”. Ο στόχος αυτής της κοινής δράσης στην Ευρώπη για τον διαβήτη είναι η βελτίωση της υγείας των πολιτών των κρατών μελών μέσω προγραμμάτων που επικεντρώνονται στην αλλαγή του τρόπου ζωής και ειδικότερα στη διατροφή, την άσκηση, τον ύπνο και τη διαχείριση του καθημερινού άγχους. Η εν λόγω κοινή δράση ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2023, έχει διάρκεια 36 μηνών και συμμετέχουν συνολικά 12 χώρες. Στην Ελλάδα, ο φορέας υπεύθυνος για το πρόγραμμα είναι η 1η Υγειονομική Περιφέρεια Αττικής σε συνεργασία με τη Θεραπευτική Κλινική του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που περιγράφονται παραπάνω φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικές στην αναστροφή του προδιαβήτη και στην πρόληψη της εξέλιξής του προς τον διαβήτη σε σύγκριση με τη χρήση φαρμάκων μόνο.
Πηγή
