Τον “Γλάρο” του Δημήτρη Καραντζά, παρατηρήσαμε στο θέατρο Προσκήνιο και είμαστε έτοιμοι να μοιραστούμε τις εντυπώσεις μας
Τα φώτα της πλατείας του Θεάτρου Προσκήνιο λάμπουν ακόμα. Ο Αινείας Τσαμάτης είναι εκεί από το πρωί, επιτηρεί και ετοιμάζει τη σκηνή, προσπαθώντας να δώσει σχήμα στον κόσμο που φαντάστηκε. Ακούγονται γέλια. Η κουρτίνα ανεβαίνει και ο “Γλάρος” του Δημήτρη Καραντζά ξεκινά. Η σκηνή είναι άδεια. Εμφανίζεται η Μάσα (Νατάσα Εξηνταβελώνη) με μια εντυπωσιακή μαύρη φούστα και ο Μεντβεντένκο (Γιώργος Ζυγούρης). “Γιατί φοράτε πάντα μαύρα;” τη ρωτά. “Πενθώ για τη ζωή μου” απαντά και σνιφάρει ναρκωτικά από ένα ασημένιο κουτί. Από την αρχή, καταλαβαίνουμε ότι θα δούμε μια παράσταση που δεν ακολουθεί τις συνηθισμένες θεατρικές συμβάσεις. Από το πρώτο λεπτό, ο Τρέπλιεφ (Αινείας Τσαμάτης) αναζητά μια νέα μορφή. Αυτό το αριστούργημα της ρωσικής λογοτεχνίας είναι ένα βαθιά ανθρώπινο έργο που εξερευνά την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων, των φιλοδοξιών και της διακριτικής τέχνης. Με μια εξοχική ρωσική έπαυλη και μια λίμνη ως φόντο, ο μεγάλος Ρώσος δραματουργός στρέφει τον προβολέα του στην ανθρώπινη ψυχή και εμβαθύνει στις ζωές των ηρώων του, αποκαλύπτοντας τις επιθυμίες, τις απογοητεύσεις και τις προσπάθειες για νόημα και αυτοπεποίθηση. Οι κεντρικοί ήρωες του δράματος του Τσέχωφ δεν είναι απολύτως ηθικοί ή ακατάλληλοι – στην πραγματικότητα, είναι απλοί άνθρωποι που υποφέρουν. Παραδίδονται σε μια άνευ ανταμοιβής νοοτροπία, παγιδευμένοι σε ένα επαρχιακό τοπίο. Το πεπρωμένο τους είναι αλλαξοκέφαλο, τη μία στιγμή είναι νεαροί και γεμάτοι ζωή, την επόμενη γηραμμένοι και πνιγμένοι στη λύπη. Η λίμνη γύρω από την οποία λαμβάνουν χώρα όλα αυτά δεν είναι πάντα ήρεμη. Ανεβαίνουν φορές που σηκώνει τεράστια κύματα που σαρώνουν τα πάντα: επιθυμίες, αγάπες, ελπίδες
Στον “Γλάρο” του Δ. Καραντζά: Ένας Μετεωρίτης πριν τη Βύθιση
Ο βαθιά πρωτοποριακός Δημήτρης Καραντζάς συνεχίζει την έρευνά του γύρω από το έργο του Τσέχωφ, μετά τις “Τρεις Αδελφές” και τον “Θείο Βάνια”. Στον “Γλάρο” με συγκινητική ωριμότητα μοιάζει να αμφισβητεί τη θεατρική λειτουργία και τις μεθόδους της, και αναζητά νέες μορφές. Η παράστασή του έχει δύο πρόσωπα. Στο πρώτο μέρος αποκαλύπτεται το ίδιο το θέατρο και η λειτουργία του. Η σκηνική δράση λαμβάνει χώρα παντού και η απόσταση μεταξύ θεατή και ηθοποιού εξαφανίζεται. Οι ηθοποιοί παίζουν σε όλα τα σημεία: στις σκάλες, στους διαδρόμους, σε βοηθητικούς χώρους που αποκαλύπτονται στα μάτια του θεατή. Δοκιμάζουν να υπερβούν τα όρια της ζωής και της τέχνης, να αντισταθούν στο οξύμωρο, να βρουν νέες μορφές θεάτρου και επικοινωνίας. Αναρωτιούνται για την τέχνη, το μέλλον, αναπολούν τις άνευ ανταμοιβής αγάπες. Μια όμορφη στιγμή είναι όταν στήνουν έναν απελπισμένο χορό γύρω από τη λίμνη, τραγουδώντας ένα ρωσικό τραγούδι, με έναν μόνο φακό ως κλισέ σκηνοθετικό μέσο. Δεν μπορείς να μην σκεφτείς ότι ίσως αυτή είναι η τελευταία τους ανάσα, πριν βυθιστούν ξανά. Έτσι, το θέατρο γίνεται θέαμα, αλλά κάποιες φορές αυτή η “νέα θεατρική φόρμα” υποχωρεί σε κλισέ και επαναλήψεις, κουράζοντας και αποσπώντας την προσοχή. Στο δεύτερο μέρος, η παράσταση επιστρέφει στην κλασική θεατρική φόρμα και φαίνεται να βρίσκει τη θέση της. Το θέατρο φαίνεται να έχει κατακτήσει τη ζωή, ενώ η ζωή έχει υποχωρήσει υπό το βάρος της τραγωδίας. Ίσως, όμως, αυτό να είναι και η πραγματικότητα. Και οι ίδιοι οι ήρωες καθοδηγούνται από τη λαχτάρα για δημιουργική ολοκλήρωση, αλλά συχνά απογοητεύονται από την πραγματικότητα. Τον “Γλάρο” τους συμβολίζει την ελευθερία και την υπέρβαση. Είναι αυτός που, στο νεκρό του σώμα, συνοψίζει τις επιθυμίες τους για απόδραση από τα όρια της ύπαρξης και τη ματαίωση – τον θάνατο εκ των έσω. Ο Δημήτρης Καραντζάς επέλεξε για αυτή τη νέα παράσταση παλιούς γνώριμους από την προηγούμενη παραγωγή του “Θείου Βάνια” (Θεοδώρα Τζήμου, Μανώλης Μαυροματάκης, Φιντέλ Ταλαμπούκας, Μαρία Φιλίνη) καθώς και νέους προσεκλημένους (Αινείας Τσαμάτης, Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Δρόσος Σκώτης, Γιώργος Ζυγούρης, Νατάσα Εξηνταβελώνη). Η κίνηση του Τάσου Καραχάλιου αποτελεί πολύτιμο σύμμαχο, εμποτίζοντας τους ήρωες με μια εκρηκτική ραθυμία στην περιπλάνησή τους μέσα στον εαυτό τους. Η απεικόνιση της ανθρώπινης κατάστασης στην παράσταση που διανύει ο Δ. Καραντζάς χαρακτηρίζεται από μια αίσθηση ειρωνείας και ασάφειας, αντανακλώντας την πολυπλοκότητα της ίδιας της ζωής. Οι χαρακτήρες στον “Γλάρο” δεν είναι ούτε απολύτως ευγενείς ούτε ανεπανόρθωτα ελαττωματικοί – μάλλον, ζουν σε μια κατάσταση διαρκούς αντίθεσης, παλεύοντας για να επιβιώσουν και να συμφιλιωθούν με τις φιλοδοξίες τους και την πραγματικότητα του κόσμου
Συντελεστές
Μετάφραση: Ξένια Καλογεροπούλου
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Συνεργασία στη σύνθεση – Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος
Σκηνικά: Κωνσταντίνος Σκουρλέτης
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Φωτισμοί: Δημήτρης Κασιμάτης
Βοηθός σκηνοθέτη: Παναγιώτης Γκιζώτης
Ηθοποιοί:
– Θεοδώρα Τζήμου ως Αρκάντινα
– Μανώλης Μαυροματάκης ως Τριγκόριν
– Αινείας Τσαμάτης ως Τρέπλιεφ
– Δήμητρα Βλαγκοπούλου ως Νίνα
– Νατάσα Εξηνταβελώνη ως Μάσα
– Φιντέλ Ταλαμπούκας ως Ντορν
– Δρόσος Σκώτης ως Σόριν
– Μαρία Φιλίνη ως Πωλίνα
– Γιώργος Ζυγούρης ως Μεντβεντένκο
Θέατρο Προσκήνιο
Προπώληση: more.com
