Σε έναν κόσμο γεμάτο ανθρώπινη συνείδηση, συνεργασία, δικαιοσύνη και αμοιβαιότητα, η ιδέα ότι αυτές οι ιδιότητες είναι αποκλειστικά ανθρώπινες φαίνεται αναμφισβήτητη. Ωστόσο, ο Φρανς ντε Βάαλ, ένας Ολλανδός πρωτευοντολόγος, με την έρευνά του και τα βιβλία του, αποδεικνύει ότι αυτή η άποψη είναι ανακριβής. Γεννημένος το 1948, ο Φρανς ντε Βάαλ θεωρείται ο κορυφαίος πρωτευοντολόγος στον κόσμο και εξετάζει κυρίως τις κοινωνίες των χιμπατζήδων, μπονόμπο και καπουτσίνων.
Στην απάντηση του στο ερώτημα για το τι μας χωρίζει από τα ζώα, ο Φρανς ντε Βάαλ αναφέρει ότι η μεγαλύτερη διαφορά μας είναι η γλώσσα μας, ένα σύμβολο που μαθαίνουμε και δεν είναι κάτι εγγενές. Ωστόσο, σε άλλους τομείς, όπως η έκφραση των συναισθημάτων μέσω του προσώπου και του σώματός μας, η αντιμετώπιση των προβλημάτων στο περιβάλλον μας και η αναγνώριση του εαυτού μας και των άλλων μελών της κοινωνίας, οι ομοιότητες μας με τα ζώα είναι τεράστιες.
Επιπλέον, όπως αναφέρει, τα ζώα διαθέτουν και διανοητικές ικανότητες, όπως η συνείδηση του εαυτού τους, η επεισοδιακή μνήμη και η ικανότητα να σκεφτούν το μέλλον και να προγραμματίσουν. Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις χιμπατζήδων που συλλέγουν εργαλεία στο δάσος και τα χρησιμοποιούν για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Επίσης, μπορούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους σε έναν καθρέφτη, κάτι που οι άνθρωποι αποκτούν αργότερα στη ζωή τους.
Η ιδέα ότι οι άνθρωποι είναι ανώτεροι από τα ζώα έχει επιφέρει αλαζονεία στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον πλανήτη μας. Όπως αναφέρει ο Φρανς ντε Βάαλ, η αρνητική επίδραση της ανθρώπινης συμπεριφοράς έχει ήδη αρχίσει να εκδηλώνεται με την κλιματική κρίση και την πανδημία. Επομένως, είναι αναγκαίο να ακούσουμε τη βιολογία και να αναγνωρίσουμε ότι είμαστε ένας κρίκος στην αλυσίδα της φύσης.
Όσον αφορά τους ζωολογικούς κήπους, ο Φρανς ντε Βάαλ δεν είναι αρνητικός από προοπτικής αρχής. Αναφέρει ότι υπάρχουν καλοί και κακοί ζωολογικοί κήποι και πιστεύει ότι είναι προτιμότερο για ένα ζώο να ζει σε έναν καλό ζωολογικό κήπο παρά σε μια αφιλόξενη φύση. Προτείνει τη βελτίωση των ζωολογικών κήπων, με την προσφορά των κατάλληλων χώρων και των προϋποθέσεων για την ευζωία των ζώων.
Ο Φρανς ντε Βάαλ αναφέρει επίσης ότι χρειάζεται να αναθεωρήσουμε την άποψή μας για την εξυπνάδα των ζώων. Αναφέρει παραδείγματα όπως οι χιμπατζήδες που χρησιμοποιούν εργαλεία και οι ελέφαντες που χρησιμοποιούν προβοσκίδες για να φτάσουν σε τροφή ψηλά. Υπογραμμίζει ότι τα ζώα είναι πανέξυπνα και η δική μας έλλειψη εξυπνάδας μπορεί να μας περάσει απαρατήρητη.
Τέλος, αναφορικά με την ηθική διάσταση των ζώων, ο Φρανς ντε Βάαλ τονίζει ότι πολλά είδη έχουν ένα είδος ηθικής, ειδικά τα πρωτεύοντα. Αντιδρούν σε κανόνες, αντιλαμβάνονται την αδικία και λειτουργούν ως ειρηνοποιοί στις κοινωνίες τους.
Έτσι, ο Φρανς ντε Βάαλ μας προτρέπει να αναθεωρήσουμε την άποψή μας για τα ζώα και να αναγνωρίσουμε ότι μοιραζόμαστε πολλά με αυτά. Είμαστε ένα μέρος της φύσης και η αντιμετώπιση τους με σεβασμό και φιλία είναι απαραίτητη για την επιβίωση και την ευζωία όλων των ειδών σε αυτόν τον πλανήτη.
Πηγή