Ο καθένας μας έχει βιώσει την ανάγκη να ξεχάσει κάτι, όπως το όνομα ενός νέου γνωρίσματος, την τοποθέτηση των κλειδιών ή ακόμα και τον σκοπό για τον οποίο μπήκε σε ένα δωμάτιο. Τα κενά μνήμης μπορεί να είναι αποτέλεσμα του γήρατος, αλλά μπορεί επίσης να οφείλονται σε διάφορες παθολογικές ή μη καταστάσεις που επηρεάζουν τον εγκέφαλο, σύμφωνα με ειδικούς.
1. Τραύμα κεφαλής (διάσειση): Η διάσειση είναι η τραυματική βλάβη του εγκεφάλου που συχνά συμβαίνει κατά τα τροχαία ατυχήματα ή από πτώσεις, και συνοδεύεται από απώλεια μνήμης. Αναγνωρίζονται ότι σε περιπτώσεις διάσεισης, η απώλεια βραχυπρόθεσμης μνήμης περιλαμβάνει περιορισμένες πληροφορίες για σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, εάν υπάρχει επίμονη αμνησία, απώλεια συνείδησης, σύγχυση, δυσκολία στη βάδιση ή ασυνήθιστη κίνηση των ματιών, τότε απαιτείται ιατρική παρέμβαση. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη μνήμη μπορεί να προκληθούν από επαναλαμβανόμενα τραύματα κεφαλής και να αυξήσουν τον κίνδυνο της άνοιας.
2. Γήρανση: Περίπου ένας στους δέκα ανθρώπους άνω των 45 ετών παρουσιάζει κάποιο βαθμό γνωστικής εξασθένησης, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας μνήμης. Η γήρανση είναι η κύρια αιτία απώλειας βραχυπρόθεσμης μνήμης και, από την ηλικία των 60 ετών και άνω, το 40% των ανθρώπων αντιμετωπίζει προβλήματα μνήμης λόγω συρρίκνωσης ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου, προβλημάτων επικοινωνίας μεταξύ διάφορων περιοχών και μειωμένης αιμάτωσης του εγκεφάλου. Η αφοσίωση σε δραστηριότητες πνεύματος, όπως το διάβασμα, καθώς και ένας υγιεινός τρόπος ζωής με καλή ποιότητα ύπνου, σωστή διατροφή και άσκηση, μπορούν να διατηρήσουν την υγεία του εγκεφάλου.
3. Κατάχρηση αλκοόλ: Η κατάχρηση ακόμα και μικρών ποσοτήτων αλκοόλ επιταχύνει τη γήρανση του εγκεφάλου και μειώνει τον όγκο της φαιάς ουσίας. Μετά την κατανάλωση αλκοόλ, η μεταφορά των αναμνήσεων από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη, δηλαδή η αποθήκευση συνθετότερων πληροφοριών για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, δυσκολεύεται.
4. Ανεπαρκής ύπνος: Οι μνήμες αποθηκεύονται στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια του βαθέος ύπνου, κατά τον οποίο επιβραδύνονται όλες οι λειτουργίες του οργανισμού. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια του ύπνου ενεργοποιείται το «λεμφικό» σύστημα του εγκεφάλου, ένα δίκτυο αγωγών που βοηθά στην εξάλειψη ανεπιθύμητων και τοξικών ουσιών για να διατηρηθεί η ομαλή λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε αυτισμό, καθώς και σε προβλήματα όπως αυξημένες επιπτώσεις άγχους ή αποφρακτική υπνική άπνοια, που μπορεί να απαιτούν ιατρική παρέμβαση.
5. Κατάθλιψη: Η κατάθλιψη είναι μια από τις συνηθέστερες αιτίες απώλειας βραχυπρόθεσμης μνήμης σε άτομα κάτω των 50 ετών. Οι ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, επηρεάζουν τις χημικές διεργασίες και τη μετάδοση σημάτων στον εγκέφαλο.
6. Διαταραχή μετατραυματικού στρες: Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) συνδέεται με μειωμένη γνωστική λειτουργία και προβλήματα μνήμης. Το υπέρμετρο άγχος και η ανάκληση τραυματικών αναμνήσεων εμποδίζουν την αποθήκευση νέων πληροφοριών στη μνήμη του εγκεφάλου.
7. Κακή διατροφή: Η κακή διατροφή και η έλλειψη συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο απώλειας μνήμης ή να επιδεινώσουν μια υπάρχουσα κατάσταση. Η επάρκεια βιταμινών Β1 και Β12 είναι ιδιαίτερα σημαντική, και συγκεκριμένα η πρόσληψη θρεπτικών συστατικών μέσω της μεσογειακής διατροφής είναι συνίσταται από ειδικούς.
8. Άνοια και νευρολογικές παθήσεις: Σε σπάνιες περιπτώσεις, τα κενά μνήμης μπορεί να εξελιχθούν σε ήπια γνωστική εξασθένηση, μια προδιαγεγραμμένη κατάσταση που επηρεάζει τη μνήμη, αλλά δεν εμποδίζει τη λειτουργία της καθημερινής ζωής. Περίπου το 10-15% των ανθρώπων που παρουσιάζουν γνωστική υποτροπή αναπτύσσουν άνοια σε μία αργότερη φάση, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Alzheimer, η οποία είναι η πιο συνηθισμένη μορφή άνοιας.
Πηγή
