Η πρόσφατη απώλεια μιας 32χρονης Ελληνίδας στο Παρίσι λόγω αλλαντίασης έχει επαναφέρει στο προσκήνιο αυτή την ύπουλη και θανατηφόρα νόσο. Η αλλαντίαση, που εμφανίζεται εξαιρετικά σπάνια, είναι μια παραλυτική πάθηση που προκαλείται από μια νευροτοξίνη που παράγεται από το μικροοργανισμό Clostridium botulinum. Τα συμπτώματα και οι τρόποι μετάδοσης αυτής της νόσου είναι ζωτικής σημασίας να γίνουν γνωστά, προκειμένου να μπορέσουμε να προστατευτούμε και να προλάβουμε ενδεχόμενες επιπλοκές.
Ο μικροοργανισμός Clostridium botulinum είναι ένας βακτηρίδιο που αναπτύσσεται καλύτερα σε αναερόβιες συνθήκες. Παράγει σπόρια που του επιτρέπουν να επιβιώσει σε δύσκολες συνθήκες μέχρι να βρεθούν κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξή του. Υπάρχουν επτά τύποι αλλαντικής τοξίνης, αλλά μόνο οι τύποι Α, Β, Ε και σπανιότερα ο F προκαλούν νόσο στον άνθρωπο. Η αλλαντική τοξίνη θεωρείται μία από τις πιο θανατηφόρες ουσίες που γνωρίζουμε.
Η αλλαντίαση κατανέμεται σε έξι διαφορετικά είδη, ανάλογα με τον τρόπο μετάδοσης και τα συμπτώματα που παρουσιάζει. Η τροφιμογενής αλλαντίαση προκαλείται όταν το Clostridium botulinum αναπτυχθεί και παράγει τοξίνη σε τρόφιμο το οποίο καταναλώνεται χωρίς να έχει υποστεί κατάλληλο μαγείρεμα για να καταστραφεί η τοξίνη. Η τοξίνη απαντάται συνήθως σε τρόφιμα που έχουν παρασκευαστεί άτομα ακατάλληλα ή κονσερβοποιημένα, χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι ή ζάχαρη, χαμηλής οξύτητας, καθώς και σε παστεριωμένα ή ελαφρώς μαγειρεμένα τρόφιμα που δεν έχουν υποστεί κατάψυξη. Αυτό κάνει επιρρεπή για μόλυνση από το βακτήριο, ειδικά όταν παρουσιάζονται σε αεροστεγή συσκευασία (π.χ. καπνιστά ψάρια, προϊόντα κρέατος, σάλτσες και άλλα). Η τοξίνη καταστρέφεται με το βρασμό σε θερμοκρασία 85°C για 5 λεπτά ή περισσότερο, ενώ τα σπόρια απαιτούν περισσότερο χρόνο για να αποδεσμευτούν.
Οι αρχικές ενδείξεις αλλαντίασης περιλαμβάνουν αδυναμία, ίλιγγο, θολή όραση, ξηροστομία, δυσκολία στην κατάποση και την ομιλία λόγω της προσβολής των κρανιακών νεύρων από την αλλαντική τοξίνη. Τα νευρολογικά συμπτώματα προκαλούνται από τη μυϊκή παράλυση που προκαλεί η αλλαντική τοξίνη και περιγράφονται ως “χαλαρή συμμετρική κατάσταση παράλυσης”. Η παράλυση των αναπνευστικών μυών μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα με μηχανική υποστήριξη της αναπνοής. Συνήθως, δεν παρουσιάζονται πυρετός ή απώλεια συνείδησης. Πιθανά μπορεί να συνυπάρχουν και γαστρεντερικές διαταραχές, όπως ναυτία, εμετός, δυσκοιλιότητα ή πιο σπάνια διάρροια. Τα συμπτώματα στην τροφιμογενή αλλαντίαση εμφανίζονται είτε πολύ νωρίς, μέσα σε 6 ώρες από την κατανάλωση μολυσμένης τροφής, είτε αργότερα, έως και 10 ημέρες μετά. Ο μέσος χρόνος επώασης της νόσου είναι συνήθως από 18 έως 36 ώρες. Στην εισπνευστική αλλαντίαση, ο χρόνος επώασης είναι μεγαλύτερος και κυμαίνεται από 12 έως 80 ώρες μετά την έκθεση, ενώ στη βρεφική αλλαντίαση είναι άγνωστος εξαιτίας της δυσκολίας να προσδιοριστεί πότε προήλθε η κατάποση των σπόρων του βακτηρίου. Αν και η τοξίνη και τα μικρόβια εξακολουθούν να εκκρίνονται στα κόπρανα ενηλίκων ασθενών με εντερική τοξιναιμία για εβδομάδες ή μήνες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, δεν έχει τεκμηριωθεί μετάδοση της νόσου από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Η τροφιμογενής και η τραυματική αλλαντίαση αντιμετωπίζονται με τη χρήση αντιτοξίνης, η οποία μπλοκάρει τη δράση της τοξίνης. Όταν η αντιτοξίνη δίνεται πριν υπάρξει πλήρης παράλυση, μπορεί να προλάβει την επιδείνωση και να μειώσει τον χρόνο ανάρρωσης. Είναι χρήσιμο να αφαιρεθεί η μολυσμένη τροφή από το έντερο, είτε με υποκλυσμό είτε με πρόκληση εμετού, στην περίπτωση της τροφιμογενούς αλλαντίασης.
Συνοψίζοντας, η αλλαντιάση αποτελεί μια εξαιρετικά σοβαρή πάθηση που απειλεί τη ζωή μας. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους τρόπους μετάδοσης και τα συμπτώματα αυτής της νόσου, προκειμένου να προφυλαχθούμε από την επικίνδυνη αλλαντιάση. Η ενημέρωση και η πρόληψη είναι τα πιο αποτελεσματικά μέσα για την αντιμετώπιση αυτής της νόσου και τη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας όλων μας.
Πηγή
