Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι ασθενείς ζητούν βοήθεια από τους γιατρούς τους για να αντιμετωπίσουν ένα αίσθημα κόπωσης και κακουχίας που διαρκεί συνεχώς. Η κόπωση είναι ένα κοινό σύμπτωμα με μια ευρεία γκάμα αιτιών, περιλαμβανομένων των ιατρικών παθήσεων, των ψυχολογικών καταστάσεων, της τοξικότητας από φάρμακα ή ουσίες.
Ωστόσο, τι εννοούμε όντως με τον όρο “κόπωση”; Σύμφωνα με τον Πολυχρόνη Παρασκευά, παθολόγο και Διευθυντή της Ζ’ Παθολογικής Κλινικής του Metropolitan General, η κόπωση μπορεί να αναφέρεται στη δυσκολία ή την αδυναμία να ξεκινήσουμε μια δραστηριότητα (υποκειμενική αίσθηση αδυναμίας), στη μείωση της ικανότητας να διατηρήσουμε μια δραστηριότητα (εύκολη κόπωση) ή στη δυσκολία να επικεντρωθούμε, να θυμηθούμε και να διατηρήσουμε συναισθηματική σταθερότητα (ψυχική κόπωση). Ορισμένοι ασθενείς μπορεί απλώς να νιώθουν μια αφόρητη ανάγκη για ύπνο. Αυτές οι διαφορετικές μορφές κόπωσης μπορούν να εμφανιστούν ξεχωριστά ή σε συνδυασμό μεταξύ τους.
Για να προχωρήσουμε παραπέρα, θα περιγράψουμε τις διάφορες μορφές κόπωσης και τις αιτίες τους. Η οξεία κόπωση συχνά αποδίδεται σε ένα πρόσφατο στρεσογόνο παράγοντα ή μια οξεία ιατρική κατάσταση. Για παράδειγμα, ένας ασθενής με γρίπη θα αναφέρει κόπωση σε συνδυασμό με πυρετό και αναπνευστικά συμπτώματα. Οι ασθενείς με οξεία κόπωση που συνδέεται με μια αναγνωρίσιμη ιατρική ή ψυχοκοινωνική πάθηση δεν απαιτούν εκτεταμένη αξιολόγηση.
Η υποξεία και η χρόνια κόπωση παρουσιάζουν διαφορετικές αιτίες, όπως καρδιοπνευμονικές παθήσεις, ενδοκρινολογικές ή μεταβολικές παθήσεις, αιματολογικές παθήσεις, νεοπλασματικές νόσους, λοιμώδη νοσήματα, ρευματολογικές ή νευρολογικές καταστάσεις, αλλά και ορισμένα φάρμακα ή ουσίες. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο κ. Παρασκευάς, σε περίπου 2/3 των ασθενών δεν εντοπίζεται σαφής αιτία για τη χρόνια κόπωση. Μερικές φορές, η αίσθηση κακουχίας μπορεί απλά να οφείλεται σε υπερκόπωση, εξαιτίας πολλών ωρών εργασίας και λίγων ωρών ύπνου.
Για να διαχειριστούμε αυτούς τους ασθενείς με χρόνια κόπωση, η αρχική αξιολόγηση περιλαμβάνει μια λεπτομερή ιατρική ιστορία, κλινική εξέταση και βασικές εργαστηριακές εξετάσεις. Με βάση τις παρατηρήσεις, προσδιορίζεται περαιτέρω διαγνωστική αξιολόγηση. Για όσους έχουν διαγνωσμένη αιτία χρόνιας κόπωσης, υπάρχουν ειδικές θεραπείες για να τους βοηθήσουν. Για την ιδιοπαθή χρόνια κόπωση, προτείνεται η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας ή και διαβαθμισμένης θεραπευτικής άσκησης.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η κόπωση είναι ένα σύμπτωμα που μπορεί να απομακρυνθεί με την κατάλληλη αξιολόγηση και διαχείριση. Καθώς προχωράμε στην κατανόηση του εαυτού μας και των συναισθημάτων μας, μπορούμε να βρούμε τους τρόπους να αντιμετωπίσουμε και να ξεπεράσουμε αυτήν την αίσθηση κόπωσης που μας εμποδίζει να ζήσουμε με πλήρη ενέργεια και ευεξία.
